De deze week op 79 jarige leeftijd overleden Bertus van Manen was een speler, waar de humor nooit ver weg was. Hij zag de schaaksport dan ook vooral als een middel tot sociaal contact. Bij Schaakclub Dordrecht speelde hij standaard in de zaal niet ver van de bar.

Bertus kwam pakweg 45 jaar geleden rond 1 oktober 1975 bij schaakclub Dordrecht binnen lopen, nadat hij via zijn bedrijf DuPont aan de schaaksport had geproefd. Het bedrijfsteam deed ook mee aan het in de jaren zeventig populaire team schaken. De vraag, die mensen soms konden stellen: Hoe sterk kon Bertus spelen? Misschien wilde hij het zelf niet weten, want een goed gesprek, een stevige handdruk leek hij veel  belangrijker te vinden. Een verhaal uit zijn begintijd, dat door de twee gesprekspartner nog vaak opnieuw werd beleefd, is wellicht tekenend voor zijn opvatting als plezier schaker.

In het oude schaaksysteem zat Bertus in een groep net onder de twee topgroepen. Jeugdschakers gingen graag de weg omhoog en moesten dan met Bertus een avond doorbrengen. Je wist vooraf ook je tegenstander. Op een bepaald moment stapt Bertus, vlak bij de LTS, van zijn fiets en begint gelijk, zoals hij alleen zelf altijd lijkt te kunnen, aan een vriendelijk gesprek. De jeugdschaker zegt: Ik heb er vanavond niet zoveel zin in. Als ik remise kan spelen, vind ik het wel best. Bertus kijkt hem met een brede glimlach aan en zegt: ,,Dat komt goed uit. Je moet tegen mij." De jeugdspeler had Bertus op zijn lijstje staan van tegenstanders die hij ging verslaan, maar door de overrompelende eerste zet van Bertus was de uitslag op het wedstrijdformulier bekend. In de zaal werd nog een bord opgezet en er werden woeste zetten gedaan. Dat trok publiek. Na pakweg vijftien zetten werden er handen geschud op een wijze, die meer geluid veroorzaakte dan op een schaakavond gepast was.

Bertus bleef bij Dordrecht graag schaken, plezier-schaken. In zijn laatste levensfase ging hij steeds meer twijfelen of hij tijdens de donkere avonden van de wintertijd wel op zijn fiets nog naar huis wilde rijden. Gelukkig was er op donderdagochtend het Klockelaer-schaak. Daar voelde hij zich als een vis in het water, terwijl de plezierschaker ook soms aan de leiding kon gaan in het klassement. De website tomsschaakboeken.nl heeft veel informatie over zijn Klockelaer-betrokkenheid achter het bord en vooral daar buiten.

Bertus hoorde 45 jaar bij het fundament van de schaakclub Dordrecht waar dus door hem denksport is beleefd als middel tot sociaal contact. Zijn sociale rol als aanjager zal worden gemist. Schaakhistorie was er ook. Als de jeugdspeler van vroeger zijn vaste simultaan ging spelen bij Klockelaer als vorm van schaakpromotie, deed Bertus daar altijd aan mee.

Vaak was zijn opening, terwijl hij zijn hand al uitstak:  ,,Heb je nog zin in een remise..?".                                                               Hans Berrevoets